energietransitie notitie #10/2025
Alles duurt langer en is lastiger
Dit is de tiende editie van energietransitie notities - een sectie in RZ Notes over actuele ontwikkelingen in de Nederlandse energietransitie met focus op de publieke sector en de politiek.
Nieuws uit Den Haag
Dit keer vooral over plannen en veranderingen en vertraging van plannen (zie ook stand van zaken kernenergie hieronder):
Ontwikkelingen tenders windenergie op zee IJmuiden Ver Gamma en Nederwiek I-A. In het kort: vraag en aanbod ontwikkelen niet synchroon en markt is veranderd waardoor planning uitgesteld. En, een aanpassing ontwikkelkader windenergie op zee.
Voor de planning na het zomerreces: Indicatieve planning Kamerbrieven KGG Q3 en Q4 2025. Ik ben vooral benieuwd naar de Startnotitie Programma Energiehoofdstructuur II in week 36 en de KEV 2025 in week 38.
Over een vertraagde Wet: Schriftelijke antwoorden eerste termijn wetgevingsoverleg Wet collectieve warmte. Bijna uitsluitend over de tarieven alsof de achterliggende governance en marktordening niet relevant is. De antwoorden zijn wel handig voor alle beleidsmedewerkers en adviseurs die aan warmteprogramma’s en de oprichting van warmtebedrijven werken.
Stand van zaken kernenergie
Het kabinet ziet kernenergie als een onmisbaar onderdeel van het toekomstige Nederlandse energiesysteem. Middels een Kamerbrief is de huidige stand van zaken en planning gepubliceerd. De belangrijkste ontwikkelingen:
Gefaseerde en risicogestuurde aanpak: Het kabinet kiest bewust voor een stapsgewijze benadering, gebaseerd op internationale ervaring en technische onderbouwing, om risico’s te beperken en adaptief te kunnen sturen.
Technologie- en locatiekeuze: In samenspraak met leveranciers zijn verschillende technologieën technisch beoordeeld en onafhankelijk gevalideerd. Op basis hiervan worden in 2025 keuzes gemaakt voor het type centrale en vestigingslocatie, waarbij Borssele de voorkeurslocatie blijft.
Financiële structuur en oprichting houdermaatschappij: Er komt een aparte beleidsdeelneming in de vorm van een houdermaatschappij waarin het Rijk aandeelhouder is. Deze entiteit zal verantwoordelijk zijn voor aanbesteding, contractering en risicobeheersing.
Tijdspad richting 2035: De eerste nieuwe kerncentrale moet uiterlijk in 2035 operationeel zijn. De jaren tot 2028 staan in het teken van vergunningsprocedures, voorbereiding van de aanbesteding en verdere besluitvorming.
Ik heb grote twijfel bij het jaartal 2035. Tussen de regels door strooit de minister rijkelijk met onzekerheden. Een 50kV-onderstation aanleggen kost al snel 5 tot 8 jaar – dankzij een kluwen aan regels en procedures die zich kenmerken door een bijna bewonderenswaardige traagheid. De Kamerbrief is overigens knap geformuleerd: feitelijk correct, maar voorzien van voldoende semantische nooduitgangen voor de minister om zich later op te beroepen als het niet zo loopt als verwacht.
Bedrijfsduurverlenging kerncentrale Borssele: Vooruitlopend op de realisatie van nieuwbouw werkt het kabinet aan een wetswijziging om de bedrijfsduur van de bestaande kerncentrale in Borssele te verlengen tot na 2033.
Samenwerking met regio’s: In het rijk-regiopakket is aandacht voor regionale ruimtelijke inpassing, maatschappelijke participatie en randvoorwaarden op het gebied van infrastructuur, arbeidsmarkt en veiligheid.
De brief onderstreept ook de aanzienlijke onzekerheden rondom technologieontwikkeling, vergunningstrajecten, publieke acceptatie, marktcondities en Europese regelgeving. Deze kunnen invloed hebben op tijdslijnen, kosten en besluitvorming. De uiteindelijke businesscase zal sterk afhankelijk zijn van langdurige inzet van publieke middelen, het succesvol aantrekken van marktpartijen, en stabiel overheidsbeleid.
Dat laatste lijkt mij een rede te meer om heel snel nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Wat de energietransitie nodig heeft is stabiliteit.
Wat diepere overwegingen over kernenergie van Bert Hubert: Nuclear power: no, yes, maybe, but not like this
Gerelateerd: Commissie mer vernietigend over milieurapport kernafval. Het milieueffectrapport (MER) over het opslaan van radioactief afval moet helemaal opnieuw, adviseert de Commissie voor de milieueffectrapportage. “Het hele rapport is door de vreemde zinsconstructies en de vele herhalingen moeilijk leesbaar”, “Er lijkt daarbij sprake van een ‘slechte’ vertaling uit het Engels” en “een beperkt begrip van de Nederlandse situatie en context”. Prutsers.
Leesvoer
Waarom het geknoei in het landsbestuur toeneemt. Tom-Jan Meeus, NRC, 17 mei 2025. Overal in de democratie heerst rolverwarring: de oorzaken, de betekenis, en de ongemakkelijke gevolgen.
Goede bedoelingen maken nog geen goed klimaatbeleid. De beleidsmaatregelen richten zich op versnellen van innovatie. Maar is het echt verstandig beleid? Lucas Simons, Mirjam van Praag, Annelieke van der Giessen, en Matthijs Janssen. Binnenlands Bestuur, 20 mei 2025.
Vacatures
Geïnteresseerd in de energietransitie en werken in de publiekesector als adviseur of interim professional? Voor mijn team bij BMC ben ik op zoek naar medior en senior adviseurs op thema’s als netcongestie, warmtetransitie en meer. E-mail voor meer informatie.